Poziom podstawowy

Anarchoindywidualizm postuluje wyzwolenie jednostki spod opresji państwa, dopuszcza natomiast dobrowolnie zrzeszające się wspólnoty. Przedstawiciele anarchoindywidualizmu stanowczo odrzucali przemoc jako formę walki z państwem. Ruch rozwijał się przede wszystkim w XIX-wiecznych Stanach Zjednoczonych (Lysander Spooner, Henry David Thoreau czy Albert Jay Nock). Jednak Stary Kontynent może pochwalić się Gustavem de Molinarim i Maxem Stirnerem (choć ten ostatni czasami zalicza się do odrębnego nurtu – anarchoegoizmu).

Za najsłabszy punkt anarchoindywidualizmu przyjmuje się laborystyczną teorię wartości.

By zapoznać się z anarchoindywidualizmem, polecamy krótki, acz treściwy artykuł Wendy McElroy zatytułowany Amerykański Anarchizm.

Poziom rozszerzony

Na poziomie rozszerzonym zachęcamy do zapoznania się z następującymi tytułami:

1. Gustave de Molinari, Produkcja bezpieczeństwa
Jak zauważa Murray N. Rothbard we wstępie do Produkcji bezpieczeństwa, esej ten to pierwszy w historii ludzkości tekst, w którym autor jednoznacznie opowiada się po stronie całkowitego sprywatyzowania sektora bezpieczeństwa.

2. Lysander Spooner, Konstytucja bez autorytetu
Autor, były konstytucjonalista, tłumaczy, dlaczego konstytucja nie może zostać uznana za zgodną z prawem naturalnym.

3. Henry David Thoreau, O obywatelskim nieposłuszeństwie
Autor, w charakterystyczny dla siebie sposób, przedstawia koncepcję tytułowego obywatelskiego nieposłuszeństwa. Tłumaczy, dlaczego odmówił płacenia podatków na wojnę i krytykuje popieranie niewolnictwa przez rząd.

4. Murray N. Rothbard, Doktryna Spoonera-Tuckera z punktu widzenia ekonomisty
Mr. Libertarian docenia filozofię polityczną tych dwóch anarchoindywidualistów, ale nie zostawia suchej nitki na ich poglądach stricte ekonomicznych. Pokazuje, do czego doprowadziło ignorowanie dorobku klasycznej ekonomii.

Literatura dodatkowa

1. Stefan Sękowski, W walce z Wujem Samem. Anarchoindywidualizm w Stanach Zjednoczonych Ameryki w latach 1827-1939. W tej krótkiej, bo liczącej niecałe 160 stron książce, znajdziemy wiele informacji, podanych w sposób przystępny i ciekawy, na temat czołowych przedstawicieli omawianego zagadnienia. Fragment do przeczytania w tym miejscu.

2. Henry David Thoreau, Walden, czyli życie w lesie
„Zamieszkałem w lesie, albowiem chciałem żyć świadomie, stawać w życiu wyłącznie przed najbardziej ważkimi kwestiami, przekonać się, czy potrafię przyswoić sobie to, czego może mnie życie nauczyć, abym w godzinie śmierci nie odkrył, że nie żyłem”.

3. Albert Jay Nock, Państwo – nasz wróg
Jedyny prawoskrętny anarchoindywidualista wprowadza bardzo ważne rozróżnienie między państwem a rządem. Pierwsze łączy z pojęciem przymusu i agresji, drugie natomiast z dobrowolnością.

4. Benjamin R. Tucker, Socjalizm państwowy a anarchizm
„Zauważyli [Marks, Warren i Proudhon], że muszą skręcić albo w prawo, albo w lewo – podążyć albo ścieżką Władzy, albo ścieżką Wolności. Marks poszedł w jedną stronę; Warren i Proudhon w drugą. Tak oto narodziły się Socjalizm Państwowy i Anarchizm”. Bostoński anarchista opisuje, dlaczego tak ważna jest wolność jednostki. Jednocześnie polemizuje z ideą państwowego monopolu.

autor rozdziału: Kamil Przespolewski