Od czasu do czasu podejmowane są próby wywiedzenia z czystej prakseologii wniosku, że przyjęcie pewnych konkretnych obyczajów i norm kulturowych jest warunkiem niezbędnym powstania społeczeństwa libertariańskiego. Na tej zasadzie argumentuje się na przykład, że jako iż produkcja i pokojowa wymiana dóbr jest, ceteris paribus, zawsze bardziej czasochłonna niż kradzież cudzych...

Podstawową przeszkodą na drodze rozwiązywania problemów społecznych jest tworzenie społecznych fikcji, iluzorycznych plemiennych kolektywów, zarówno negatywnych, jak i pozytywnych. Być może tendencja do zasiedlania własnej wizji świata podobnymi kolektywami jest elementem naszego ewolucyjnego dziedzictwa, który przydawał się w paleolitycznej walce o przetrwanie, obecnie jest jednak jedynie groźną mentalną kulą u...

Jednym z popularnych przykładów współczesnej orwellowskiej nowomowy są tzw. strategiczne sektory gospodarcze. Etatyści używają tego terminu na określenie tych kluczowych obszarów gospodarki, które – rzekomo dla dobra gospodarki i korzystającego z niej społeczeństwa – nie powinny znaleźć się w rękach prywatnych przedsiębiorców. Nie ulega wątpliwości, że są one strategiczne z...

Istnieją różne sposoby skutecznego promowania wartości libertariańskich, począwszy od oferowania teoretycznej edukacji, a skończywszy na uprawianiu praktycznej kontrekonomii. Warunkiem koniecznym efektywnej realizacji wszystkich tego rodzaju przedsięwzięć jest naturalnie dobrze zorganizowana współpraca kompetentnych osób. I tu pojawia się interesujące pytanie: do jakiego stopnia tego rodzaju współpraca wymaga karności i jednomyślności, na...

Budowanie sieci niezależnych instytucji i obszarów swobodnej działalności – szarej strefy, specjalnych stref ekonomicznych, niezależnych ośrodków edukacyjnych, sieci P2P, itp. – jest istotne nie tylko z tego względu, że umożliwia odcinanie monopolistycznych aparatów opresji od wpływów i zasobów, ale też – co znacznie ważniejsze – z tego względu, że umożliwia...

Każda forma „opiekuńczego” etatyzmu staje przed następującym logicznym dylematem: 1. Państwa, nie posiadając żadnych własnych dochodów, chcąc zrealizować swoje „opiekuńcze” obietnice muszą podejmować regularne próby wywłaszczania ogółu produktywnych jednostek z owoców ich pracy. Jako że jednak nikt nie lubi być wywłaszczany, owe produktywne jednostki, stając w obliczu tego rodzaju konfiskacyjnych...

W konfrontacji z postulatami libertariańskimi etatyści pozwalają sobie czasem na protekcjonalne stwierdzenia w rodzaju „to się opiera na przekonaniu, że wolny rynek wszystko rozwiąże, a tymczasem świat nie jest taki prosty”. Warto zauważyć, jak kuriozalne jest to stwierdzenie, biorąc pod uwagę, że to etatyzm oferuje najprostszą możliwą, a wręcz prostacką...

Przedsiębiorczość to wykorzystywanie własnego interesu w służbie innym. Polityka to wykorzystywanie innych w służbie własnego interesu. W momencie, gdy libertarianie zestawiają wady polityki z zaletami przedsiębiorczości i postulują zastępowanie polityki przedsiębiorczością jako najskuteczniejszą metodę poprawiania dobrobytu społecznego, spotykają się oni czasem z uwagą, że demonizują polityków i idealizują przedsiębiorców, a...

Błędem popełnianym często nawet przez osoby sceptyczne wobec etatyzmu jest przyznawanie, że państwa są co prawda stosunkowo nieskuteczne w zakresie produkcji pożądanych przez społeczeństwo dóbr i usług, ale potrafią zagwarantować dostęp do najważniejszych z nich każdemu. Tak oczywiście nie jest. Państwa, nie posiadając żadnych własnych dochodów, mogą jedynie zagwarantować, że...

Całkiem niedawno, jak na książki o teorii ekonomii, Instytut Edukacji Ekonomicznej im. Ludwiga von Misesa wydał książkę Organizowanie działania przedsiębiorczego. Nowe spojrzenie na firmę Petera Kleina i Nicolaia Fossa. Tak się złożyło, że wsparłem wydanie drobną kwotą i udało mi się dostać jeden z pierwszych egzemplarzy – zabrałem się za...