Etyka libertariańska nie twierdzi, że agresja nie jest nigdy uzasadniona, ale że jest zawsze działaniem przestępczym. Trzeba zwrócić uwagę, że są to dwie bardzo różne rzeczy. Dana osoba może czuć, że podjęcie działania przestępczego jest uzasadnione, gdyż istnieje duża szansa na to, że w perspektywie ex post zostanie ona uniewinniona...
W kontekście całościowej oceny etatyzmu, jedyną rzeczą gorszą od jego ekonomicznej nieefektywności jest jego głęboka niemoralność. I rzecz nie jedynie w tym, że jego funkcjonowanie z definicji opiera się na naruszeniach praw jednostek, ale przede wszystkim w tym, że wywiera on głęboko niszczycielski wpływ na kształtowanie się moralnego charakteru jednostek....
Tekst wystąpienia wygłoszonego podczas czerwcowej konferencji FEEcon 2018 w Atlancie Dziękuję wszystkim i w imieniu zarządu oraz ekipy Foundation for Economic Education witam na FEEcon 2018! Temat przewodni tegorocznej konferencji to Wyznacz swoją ścieżkę, zmieniaj świat. Wyrażone w tych słowach zapatrywanie jest tak ważną częścią tego, jak myślimy i działamy...
Błędem jest opieranie moralnej pochwały kapitalizmu i wolnego rynku na stwierdzeniu, że tworzą one system, który w największym stopniu umożliwia realizację interesu własnego. Błędem jest też próba przedstawiania w tym kontekście samolubstwa jako cnoty moralnej. Powód tego jest prosty: skuteczne zaspokajanie interesu własnego (zwłaszcza krótkoterminowego) możliwe jest na wiele rożnych...
Przedsiębiorczość to wykorzystywanie własnego interesu w służbie innym. Polityka to wykorzystywanie innych w służbie własnego interesu. W momencie, gdy libertarianie zestawiają wady polityki z zaletami przedsiębiorczości i postulują zastępowanie polityki przedsiębiorczością jako najskuteczniejszą metodę poprawiania dobrobytu społecznego, spotykają się oni czasem z uwagą, że demonizują polityków i idealizują przedsiębiorców, a...
Libertarianizm łączy w sobie najlepsze cechy racjonalizmu i empiryzmu. Z jednej strony opiera się on na dedukcyjnej refleksji na temat tego, jaki jest logicznie konieczny kształt ogólnych instytucjonalnych ram, w obrębie których poszczególne jednostki mogą skutecznie realizować swoje cele nie stając sobie nawzajem na przeszkodzie – ramy te to bezwarunkowy...
Nie kradnij. Nie oszukuj. Nie krzywdź innych. Nie zabijaj. No, chyba że jesteś z rządu, to wtedy możesz to robić. Od początku rządów obozu tzw. dobrej zmiany słyszeliśmy zapewnienia, że Zjednoczona Prawica nie zamierza podnosić podatków. Tymczasem w ciągu blisko trzech lat rządów wspomnianej formacji byliśmy świadkami działań, które zbiorczo...
1. Prawa są z definicji uniwersalne, co oznacza, że korzystać z nich mogą wszyscy, nawet równocześnie. Przykładowo, wszyscy mogą równocześnie korzystać ze swojego prawa do własności nie wytwarzając przy tym jakiegokolwiek koniecznego konfliktu interesów, a co dopiero logicznej sprzeczności. Ale jako że skorzystanie z „prawa pozytywnego” oznacza przymuszenie drugiej osoby...
Słyszy się czasem stwierdzenie, jakoby libertariańska koncepcja praw własności i związany z nią wymóg ich bezwarunkowego poszanowania były zbyt restrykcyjne, nie biorące pod uwagę tzw. sytuacji granicznych, w których drobne im uchybienie jest w stanie doprowadzić do skutecznej ochrony szeregu podstawowych wartości, takich jak chociażby ludzkie życie. Sztandarowym przywoływanym w...
Wydaje się, że polskie środowisko libertariańskie jest dość mocno zaksjomatyzowane (a la Murray N. Rothbard i Lysander Spooner). Sam lubię tego rodzaju racjonalistyczno-prawnonaturalne uzasadnienia teorii etycznych, ale myślę, że warto zawsze w tym kontekście pamiętać, że dla libertarianizmu istnieją też uzasadnienia m.in. utylitarne (David D. Friedman i oczywiście sam Ludwig von...