W cieniu błękitnego orła, czyli co Nowy Ład zrobił gospodarce USA Jana Jakuba Tyszkiewicza to książka, którą warto przeczytać, by spojrzeć na to, co stało się w Stanach Zjednoczonych po Wielkim kryzysie w 1929 r. z perspektywy innej, niż jest to zwykle przedstawiane w polskiej literaturze. Miałem przyjemność przeczytania manuskryptu tej...

Jak świat długi i szeroki, myślenie znacznej części społeczeństw na tematy gospodarcze zdaje się być obciążone przypadłością, którą można by określić jako syndrom moralnej dysocjacji. Syndrom ten streścić można w następujących dwóch tezach: 1) światopogląd moralny jednostki jest wysoce rozczłonkowany i labilny, a to, który jego człon wypłynie na powierzchnię,...

Centralną zagadką etatyzmu, a tym samym najpoważniejszym intelektualnym wyzwaniem, jakie stoi przed każdym przyjacielem wolności, jest kwestia streszczająca się w pytaniu: dlaczego etatyzm bezspornie zawładnął światem, skoro jest to stanowisko zarówno niemoralne, oparte na niemożliwej do uzasadnienia przemocy, jak i ekonomicznie niewydajne? Na to pytanie istnieje wiele odpowiedzi pomysłowych, ale...

Można usuwać z życia pytania i dylematy, ale nie znaczy to, że się je rozwiązało – znaczy to, że się im poddało. Dlatego zmianę rozpoczyna opis zastanego, którego treść prześledzić trzeba pod kątem potencjalnych niezborności; dopiero nieodnalezienie jakichkolwiek powinno się równać jej akceptacji. Śledząc treść etatyzmu, uwagę powinno zwrócić co...

Psucie rzeczywistości rozpoczyna się najczęściej od psucia pojęć. Stręczenie masom propozycji działań opisywanych pojęciami znanymi i wywołującymi niechętne skojarzenia rzadko kończy się powodzeniem. Dużo skuteczniejsze są propozycje ubrane w frazę znaną i lubianą, ale skierowaną ku nowym, niedocieczonym na ogół znaczeniom. Źródeł słowa “wolność” (freedom) można doszukać się w starym...

Tzw. efekt zapadki, opisany najpełniej przez Roberta Higgsa[1], to zjawisko polegające na gwałtownym rozroście struktur rządowych w obliczu sytuacji kryzysowych, oraz na braku redukcji tychże struktur do dawnego poziomu w okresie pokryzysowym. Dotychczas badane metodą analizy historycznej, otwiera ono również szerokie – i wciąż prawdopodobnie nie w pełni wykorzystane –...

“Gospodarka nie podlegająca kontroli państwa należy do ery zaprzęgu konnego”. Podstawowym błędem tego aż nazbyt często spotykanego frazesu jest pomieszanie pojęć z zakresu technologii oraz innych aspektów życia ludzkiego, takich jak moralność i zasady życia politycznego. Przez wieki technologia czyniła wielkie postępy: od wynalezienia koła do zaprzęgu konnego, kolei żelaznej...

Czym innym jest umiejętność uświadomienia sobie niemoralności i niegospodarności każdej formy etatyzmu, a czymś zupełnie innym jest umiejętność rzetelnego porównywania skali niemoralności i niegospodarności różnych form etatyzmu. Ta druga umiejętność jest znacznie ważniejsza od tej pierwszej, a zdecydowanie nie zawsze idzie z nią w parze. Rozsądnym pierwszym krokiem na drodze...

Nie palę, ale rzuciły mi się dziś w oczy w sklepie paczki papierosów z obrazkowymi ostrzeżeniami. Coś tam słyszałem, że mają zmienić ostrzeżenia słowne na obrazkowe, bo słowne podobno za słabo przemawiają do wyobraźni, a i palacze nie czytają, ale dopiero teraz zwróciłem na to uwagę w praktyce. Nie powiem,...

Jednym z głównych tematów dnia jest od jakiegoś czasu smog. Zaczęło się to ze cztery tygodnie temu, a w międzyczasie chciałem zobaczyć, co też nasze władze zamierzają z tym zrobić. Że coś zrobią, byłem pewien. W końcu polskie społeczeństwo oczekuje od państwa rozwiązywania problemów, a mentalność jednego rządzącego z drugim jest taka,...