Minarchizm – doktryna i nurt w obrębie libertarianizmu głoszący, że państwo powinno zostać zredukowane do możliwie najmniejszych rozmiarów, a jego jedyną kompetencją powinna być obrona praw jednostek przed ich pogwałceniem ze strony innych osób. Minarchiści argumentują, że społeczeństwo prawdziwie wolne może zaistnieć jedynie pod warunkiem istnienia stabilnych i jasnych ram...
W tym rozdziale oznaczenia „poziom podstawowy” i „poziom zaawansowany” znajdują się przy źródłach. „Anarchizm prowadzi do komunizmu, komunizm zaś do anarchizmu bowiem jeden jak i drugi są wyrazem zasadniczej tendencji dzisiejszych społeczeństw – dążenia do równości”. Piotr Kropotkin (1842-1921) „Kapitalizm jest najpełniejszym wyrazem anarchizmu, a anarchizm najpełniejszym wyrazem kapitalizmu”. Murray...
Wprowadzenie do tematu „prawica” i „lewica” w libertarianizmie Agoryści i naturalna elita. Dwie koncepcje przewodzenia libertariańskim przemianom Poziom podstawowy Czy libertarianin może być konserwatystą? Często spotkać można osoby, według których idee konserwatywne stoją w sprzeczności z szeroko pojętymi ideami wolnościowymi, zwłaszcza libertarianizmem, który zakłada przecież, że nie można inicjować agresji...
Poziom podstawowy Doktryna społeczno-polityczna, rozszerzająca na wszystkie dziedziny współpracy społecznej podstawową zasadę myśli wolnościowej, czyli prawo do samostanowienia. Anarchokapitalizm postuluje stworzenie porządku społecznego opartego na bazie suwerenności jednostki, zniesienia wszelkich form ingerencji we własność prywatną, otwarcia rynków i kapitalizmu leseferystycznego. Prawa w anarchokapitalizmie powinny być stanowione w formie prywatnych kontraktów...
Poziom podstawowy Porządek społeczny proponowany przez libertarian bazuje na prostych, intuicyjnych regułach współżycia społecznego. Wbrew pozorom większość z nich jest dobrze poznana i wielokrotnie w historii przechodziła próbę czasu. Jednocześnie jednak z różnych powodów (to szersza dyskusja) nie zdarzyło się dotychczas, aby wszystkie jednocześnie wypróbowano dłużej w jednym miejscu i...
Poziom podstawowy Prawo naturalne najczęściej uznaje się za odmienny od prawa stanowionego (pozytywnego) porządek prawny. Uznaje się, że prawo stanowione jest wyłącznie konwencją, to znaczy nie wynika z niczego poza regułami arbitralnie ustanowionymi przez ludzi (czytaj: przez państwo) – jest to pogląd konstruktywistyczny. Prawo naturalne to natomiast porządek narzucony człowiekowi...
Libertarianizm to nie tylko teoria. Trudno znaleźć taką dziedzinę życia, która choćby przez pewien czas nie była pozostawiona wyłącznie wolnemu rynkowi, bez żadnej państwowej kontroli. Można znaleźć wiele przykładów, z różnych części świata, pokazujących, jak bez Lewiatana można się efektywnie uczyć, leczyć, zapewniać bezpieczeństwo, a nawet tworzyć prawo. To, co...
Libertarianizm przed libertarianizmem Korzenie libertarianizmu Trudno jednoznacznie wskazać moment powstania libertarianizmu. Jego podstawami są oczywiście: prawo naturalne, anarchoindywidualizm oraz austriacka szkoła ekonomii. Są to filary najważniejsze, ale ich szerszy opis znajduje się w pozostałych rozdziałach. Uformowanie się spójnej myśli libertariańskiej zawdzięcza się Murray’owi Rothbardowi. Dokonał on syntezy poglądów XIX-wiecznych amerykańskich...
Poziom podstawowy Wstęp do definiowania myśli libertariańskiej bodaj najlepiej obrazuje poniższy cytat autorstwa Jakuba Bożydara Wiśniewskiego: „Postęp cywilizacyjny to proces zastępowania władzy wolnością. Wszystkie największe pozytywne zmiany społeczne – likwidacja niewolnictwa, feudalizmu, absolutyzmu, merkantylizmu, »realnego« socjalizmu, usankcjonowanej prawnie dyskryminacji rasowej i płciowej, itp. – odbywały się nie na skutek dobroczynnego...
Poziom podstawowy Za początek austriackiej szkoły ekonomii (ASE) uznajemy wydanie przez Carla Mengera Zasad ekonomii (1871), pierwszego traktatu ekonomicznego wykładającego podstawowe założenia ekonomiczne, z którymi ASE jest zgodna i na których buduje. ASE podkreśla rolę indywidualnego wyboru konsumentów i producentów, obustronną korzystność każdej wymiany handlowej czy subiektywność ludzkich wartościowań. ASE...