Temat 4. Libertarianizm a marksizm

Czy marksizm i libertarianizm są ze sobą całkowicie sprzeczne? Często dochodzi do sytuacji, w których libertarianizm i marksizm przedstawiane są jako dwie przeciwstawne sobie ideologie, nie mające absolutnie ze sobą nic wspólnego. Wynika to głównie z porównania stosunku przedstawicieli obu ideologii do kapitalizmu (wolnego rynku). Marks oraz Engels położyli szczególny...

Dalej

Temat 2. Libertarianizm a liberalizm

POZIOM PODSTAWOWY: Często oczekujemy jednoznacznej, oczywistej, bezkonkurencyjnej definicji czegoś. Świat byłby wtedy niezmiernie prosty. Uważa się dość powszechnie, że nauki przyrodnicze dysponują taką definicyjną precyzją – w przeciwieństwie do nauk społecznych i filozofii, w polu zainteresowania których mieszczą się libertarianizm i liberalizm – chociaż nawet podstawowy termin dla biologów, jakim...

Dalej

Temat 11.2. „Prawica” i „lewica” w libertarianizmie – mutualizm

Poziom podstawowy Mutualizm to lewicowy odłam libertarianizmu, czerpiący również z tradycji kolektywistycznego anarchizmu głównego nurtu, a nawet z marksizmu. Za protoplastów mutualistów uznawani są Pierre-Joseph Proudhon oraz amerykańscy anarchoindywidualiści (głównie Benjamin R. Tucker). Najwybitniejszą żyjącą postacią mutualizmu jest Kevin Carson, który jako pierwszy uporządkował, usystematyzował i złożył w całość nowy...

Dalej

Katalog wiedzy nt. libertarianizmu – spis treści

Z dumą prezentujemy przygotowany przez Stowarzyszenie Libertariańskie we współpracy z Fundacją Wolności i Przedsiębiorczości oraz Instytutem Misesa Katalog wiedzy na temat libertarianizmu. Myślą, jaka stała za stworzeniem tej bazy wiedzy, było m.in.: Stworzenie źródła wiedzy dla osób początkujących, zaczynających swoją przygodę z libertarianizmem – dla tych osób dedykowane są materiały oznaczone...

Dalej

Temat 7. Prawo własności w libertarianizmie

Prawo własności stanowi fundament filozofii libertariańskiej. Jest to prawo do zdobywania, utrzymywania, używania i wyzbywania materialnych własności (a w zasadzie – tytułów własności do obiektów), w których posiadanie weszliśmy poprzez własną pracę, pierwotne zawłaszczenie (zajęcie i przekształcenie ziemi niczyjej) czy też dobrowolną umowę zawartą między podmiotami. Prawa człowieka Nie sposób...

Dalej

Temat 6.2. Korzenie libertarianizmu – anarchoindywidualizm

Poziom podstawowy Anarchoindywidualizm postuluje wyzwolenie jednostki spod opresji państwa, dopuszcza natomiast dobrowolnie zrzeszające się wspólnoty. Przedstawiciele anarchoindywidualizmu stanowczo odrzucali przemoc jako formę walki z państwem. Ruch rozwijał się przede wszystkim w XIX-wiecznych Stanach Zjednoczonych (Lysander Spooner, Henry David Thoreau czy Albert Jay Nock). Jednak Stary Kontynent może pochwalić się Gustavem...

Dalej

Temat 13.2. Wybrane kontrowersje z zakresu myśli libertariańskiej. Część 2

II. Kontrowersje wewnętrzne Być może znajdzie się gdzieś dwóch libertarian, którzy zgadzają się ze sobą we wszystkim, ale ja nie jestem jednym z nich. – David D. Friedman Choć w ramach libertarianizmu powstało wiele różnych nurtów, to poglądy ogółu libertarian dotyczące takich kwestii jak drogi, edukacja, broń palna czy produkcja...

Dalej

Temat 13.1. Wybrane kontrowersje z zakresu myśli libertariańskiej. Część 1

Wstęp Libertarianizm jest stosunkowo młodą ideą. Pozostaje wciąż w cieniu innych ideologii i filozofii, które są dobrze znane i budzą przedmiot sporów pomiędzy ich zwolennikami od wielu pokoleń. Myśliciele libertariańscy i ich dzieła zyskują popularność wśród coraz większych kręgów ludzi, jednakże stanowią oni mniejszość wśród całej rzeszy sympatyków socjalizmu i...

Dalej

Temat 11.1. „Prawica” i „lewica” w libertarianizmie – agoryzm

Poziom podstawowy Agoryzm jest lewoskrętnym nurtem libertarianizmu łączącym amerykańską myśl Nowej Lewicy i Starej Prawicy z lat 70. Charakterystyczne dla tego nurtu jest akcentowanie kontrekonomii jako strategii osiągnięcia społeczeństwa bezpaństwowego oraz całościowe spojrzenie na społeczeństwo oparte na marksistowskiej teorii walki klas. Twórca – Samuel Edward Konkin III był uczniem Murraya...

Dalej

Temat 12. Obiektywizm

Filozofia obiektywistyczna, filozofia obiektywizmu, randyzm – filozofia stworzona przez Ayn Rand, powieściopisarkę, scenarzystkę i filozofkę. Inni przedstawiciele tego ruchu to między innymi: Andrew Bernstein, Harry Binswanger, Nathaniel Branden, Yaron Brook, Allan Gotthelf, David Kelley, Tibor R. Machan, Leonard Peikoff, George Reisman, John Ridpath, Richard Salsman i Tara Smith. Rand nawiązywała...

Dalej